Miejskie Przedszkole nr 7

EDUKACJA DALTOŃSKA W PRZEDSZKOLU

 

W edukacji przedszkolnej pojawia się wiele pomysłów na naukę i wychowanie dzieci w wieku przedszkolnym, a przedszkola są zasypywane gotowymi pakietami edukacyjnymi, które za określoną, często wysoką, opłatą mają uczynić edukację atrakcyjną, niepowtarzalną, wyjątkową. Gubiąc się w gąszczu ofert warto sięgnąć do edukacji daltońskiej, istniejącej od prawie dziewięćdziesięciu lat i mającej wielu zwolenników na całym świecie.

W kwietniu 2011r, nauczyciele częstochowskich przedszkoli mogli uczestniczyć w Konferencji „KONCEPCJA EDUKACJI DALTOŃSKIEJ” zorganizowanej przez OMEP oddział w Częstochowie przy współudziale miejscowych ośrodków doskonalenia nauczycieli t.j. SOD i WOM oraz Wyższej Szkoły Lingwistycznej. Dzięki nawiązaniu współpracy z Dalton International, jej przedstawiciele: Roel Röhner i Hans Wenke zaprezentowali model edukacji daltońskiej rozpowszechniony w szkołach holenderskich, do których, od 1985r, dzieci w wieku 3 do 6 lat zostały włączone w struktury szkół podstawowych.

            Poznając istotę i zasady edukacji daltońskiej stworzonej przez Helen Pharhurst, uświadomiłyśmy sobie, że wiele z zaprezentowanych metod jest powszechnie wykorzystywanych w codziennej pracy z dziećmi np. wyznaczanie dyżurnych, tworzenie tablic obecności, stosowanie pozytywnej motywacji czy organizacja pracy w zespołach.

Zainspirowane wykładem i fachową literaturą[1] rada pedagogiczna uznała, że Koncepcja daltońska daje szansę na uzupełnienie i uatrakcyjnienie powszechnie stosowanych praktyk i metod pracy oraz jest świetną alternatywą wspomagającą wychowanie i rozwój współczesnego dziecka.

Wykorzystujemy charakterystyczną dla szkół daltońskich organizację pracy, polegającą na wizualizacji (tworzeniu schematów wyobrażeniowych) wszystkich działań, a oto przykłady wprowadzonych przez nas rozwiązań:

Rano po przyjściu do grupy, dzieci zaznaczają swoją obecność na specjalnej tablicy. Uczą się w ten sposób obowiązkowości i systematyczności, ponad to rozpoznają swój numer na liście, potrafią również odnaleźć zapis swojego imienia i nazwiska. Starsze dzieci bardzo chętnie pomagają zaznaczać obecność dzieciom młodszym. Doskonale orientują się kto jest obecny, a kogo nie ma. Ta czynność daje możliwość mimowolnego poznawania cyfr oraz liter.

W planowaniu dnia, czyli co będziemy robić najpierw, a co potem, pomaga nam drewniana plansza „Mój dzień w przedszkolu” na której dzieci wraz z nauczycielem ustalają kolejność poszczególnych aktywności. Taka organizacja sprzyja poznawaniu stałego następstwa wydarzeń i nawet małym dzieciom orientować się w czasie. Poprzez nabywanie znajomości kolejnych kluczowych momentów dnia redukuje niepewność w nowym dla dziecka otoczeniu i sprawia, że dzieci czują się bezpiecznie wiedząc co po czym następuje.

Kolejnym wprowadzonym przez nas elementem wizualizacji jest stosowanie systemu kolorów dnia. Każdy dzień tygodnia ma swój kolor. Poniedziałek jest czerwony, wtorek niebieski, środa pomarańczowa, czwartek zielony a piątek żółty. Dzięki temu, że każdy dzień oznaczony jest kolorem, nawet najmłodsze dzieci mogą zdobywać umiejętność identyfikowania dni tygodnia, zanim jeszcze nauczą się rozpoznawać lub odczytywać ich nazwy.

Tydzień, to też przedział czasowy w którym dzieci są zobowiązane do wykonania określonych zadań. Tygodniowy plan pracy – zadania do wykonania – jest przedstawiony za pomocą rysunków, symboli czytelnych dla dzieci. Dzieci na początku tygodnia dostają od dwóch do pięciu zadań, uzależnionych od ich wieku i możliwości i od każdego z nich zależy, które zadanie wykona danego dnia. Kiedy dziecko wykona zadanie, zaznacza jego realizację odpowiednim kolorem (przypisanym do danego dnia tygodnia) lub umieszcza tam „swój znaczek”. Pod koniec tygodnia, dziecko musi mieć je jednak zrobione wszystkie.

Wizualizacja jest przydatna także w utrzymaniu porządku w sali. Na półkach i szafkach wiszą zdjęcia, na których widać, jak powinny one wyglądać po skończonej pracy czy zabawie.

Tak, jak wcześniej wspomniane tablice obecności, tygodniowy plan pracy czy plansza „Mój dzień w przedszkolu”, również tablica z obowiązkami porządkowymi ma swoje stałe miejsce na ścianie. Z doświadczenia wiemy, że dzieci bardzo lubią pomagać innym, chcą wykazywać inicjatywę, lubią czuć się ważne. Właśnie dlatego, by wspierać i dawać im poczucie odpowiedzialności zadania porządkowe, takie jak: układanie zabawek, podlewanie roślin, rozdawanie przyborów i inne, są powierzane określonym dzieciom. 

Bardzo przydatną pomocą okazał się „Sygnalizator grzeczności” w postaci kolorowych kół (zielonego, żółtego i czerwonego), który pozwala na kontrolowanie własnych zachowań oraz rozwija u dzieci wrażliwość emocjonalną. Na początku każdego dnia wizytówki w postaci podpisanych drewnianych spinaczy do bielizny znajdują się na zielonym „świetle”. Podczas trwania zajęć czy zabaw w zależności od zachowania dzieci ich położenie może się zmieniać. Może to być światło „żółte” –ostrzeżenie, lub „czerwone” zakaz takiego zachowania. Z naszych obserwacji wynika, że sygnalizator skutecznie pomaga dyscyplinować dzieci.

Dotychczas wprowadzone elementy planu daltońskiego sprawiły, że dzieci stały się bardziej zdyscyplinowane, kontrolują wykonywanie swoich obowiązków i zadań. Powodują, że czują się bezpiecznie przez co mogą rozwijać swą kreatywność, zaradność i wtedy można z szerokimi z zachwytu oczyma stwierdzić, iż dzieci potrafią o wiele więcej niż to, co nauczyciel powierza im do wykonania.

 

Autorzy:

Teresa Odulińska, Małgorzata Mazur, Maria Młyńczak, Magdalena Szewczyk